Pożyczki pod zastaw – kto ich udziela? Na czym polega pożyczka pod zastaw?

Na czym polega pożyczka pod zastaw?

Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego zastaw – podobnie jak hipoteka – stanowi jedno z ograniczonych praw rzeczowych, które ustanawia się na mieniu będącym własnością zastawcy. Zastaw jest wykorzystywany jako zabezpieczenie pożyczki gotówkowej, które gwarantuje wierzycielowi (zastawnikowi) odzyskanie środków pieniężnych – niezależnie od przyszłej sytuacji finansowej dłużnika (zastawcy). Jeżeli pożyczkobiorca staje się niewypłacalny ze względu na np. utratę stałego źrodła dochodu, pożyczkodawca zyskuje prawo do zaspokojenia swojego roszczenia poprzez sprzedaż zastawionego mienia, np. pojazdu, sprzętu, biżuterii, dzieła sztuki.

Umowa pożyczki może uwzględniać postanowienia o zastawie na rzeczy (zwykłym), regulowanym przez Kodeks cywilny, lub zastawie rejestrowym. Przepisy dopuszczają także zastaw na prawach, np. papierach wartościowych czy udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Co ważne, art. 4 pkt 8 ustawy o kredycie hipotecznym określa podmioty uprawnione do udzielania kredytów hipotecznych, czyli m.in. kredytów na budowę domu czy kredytów na zakup mieszkania, w których funkcję zabezpieczenia pełni zwykle kredytowana nieruchomość. W ofertach banków znajdują się również pożyczki hipoteczne na dowolny cel – nie musi być związany z nieruchomością, na której zostanie ustanowiona hipoteka.

Pożyczka pod zastaw zwykły

Art. 306-326 Kodeksu cywilnego opisują obowiązki obu stron umowy zastawu zwykłego. Co ważne, zastaw zwykły wymaga przekazania zastawionego przedmiotu wierzycielowi. To oznacza, że dłużnik nie może korzystać z tego mienia w okresie spłaty zobowiązania. Zgodnie z orzecznictwem umowa zastawu nie jest skuteczna, jeśli wierzyciel nie stanie się realnym posiadaczem zabezpieczenia¹. Realizacja zabezpieczenia w razie niewypłacalności dłużnika następuje wyłącznie w drodze postępowania egzekucyjnego².

Pożyczka pod zastaw rejestrowy

Pożyczka pod zastaw rejestrowy wymaga nie tylko umowy o ustanowienie zastawu, ale także wpisu przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie do rejestru zastawów³. Dodatkowe formalności sprzyjają ochronie zastawnika, ponieważ inni potencjalni wierzyciele mogą uzyskać informację o ustanowieniu zabezpieczenia na danym mieniu. Co istotne, dłużnik może korzystać z przedmiotu zastawu w trakcie obowiązywania umowy pożyczki, aczkolwiek ryzykuje, że wierzyciel zastrzeże sobie prawo do przejęcia przedmiotu bez postępowania egzekucyjnego.

Jakie są warunki pożyczki pod zastaw auta?

Czy możesz wziąć pożyczkę pod zastaw samochodu, którym nadal jeździsz? Tak, o ile zostanie ustanowiony zastaw rejestrowy, który umożliwia swobodne użytkowanie pojazdu stanowiącego zabezpieczenie zobowiązania finansowego. Zastaw zwykły nie daje takiej możliwości – zastawiony samochód zostaje przejęty przez pożyczkodawcę na okres spłaty.

Pożyczka pod zastaw samochodu wiąże się zwykle ze zgłoszeniem pożyczkodawcy jako współwłaściciela pojazdu w wydziale komunikacji właściwym dla Twojego miejsca zamieszkania. Kiedy zobowiązanie zostanie spłacone, należy ponownie udać się do urzędu, aby wyrejestrować pożyczkodawcę. Co ważne, podmiot, który udziela pożyczek pod zastaw auta, może wymagać nie tylko aktualnego przeglądu technicznego i ubezpieczenia OC, ale także ważnego ubezpieczenia AC (autocasco). Jeżeli pojazd stanowiący zabezpieczenie pożyczki będzie użytkowany przez dłużnika i ulegnie kradzieży lub całkowitemu zniszczeniu w okresie spłaty, odszkodowanie wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe zostanie przeznaczone na poczet spłaty wierzytelności. Ponadto pożyczkodawca może określić maksymalny wiek samochodu – na dzień zawarcia lub zakończenia umowy.

Co do zasady, pożyczka pod zastaw auta jest przeznaczona dla osób, które mają już pojazd. Na rynku są dostępne również tzw. kredyty samochodowe. To produkty umożliwiające sfinansowanie zakupu nowego lub używanego auta. W tym przypadku samochód stanowi jednocześnie cel i zabezpieczenie kredytu.

Jak działa pożyczka w lombardzie?

Pożyczki pod zastaw w lombardzie są udzielane na podstawie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej. Przedsiębiorca i konsument zawierają umowę, na podstawie której przedsiębiorca oddaje do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do zapłaty całkowitej kwoty do spłaty w wyznaczonym terminie i ustanowienia zabezpieczenia lombardowego⁴. Umowa pożyczki lombardowej musi określać m.in. szacunkową wartość przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie oraz sposób ustalenia tej wartości. Klienci powinni mieć na uwadze, że samodzielnie określanie wartości mienia może skutkować zaniżoną wyceną przedmiotu. Co ważne, te przepisy nie mają zastosowania w przypadku banków, oddziałów banków zagranicznych oraz SKOK-ów (spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych)⁵.

Jeśli konsument nie spłaci całkowitej kwoty pożyczki lombardowej – włącznie z odsetkami oraz kosztami pozaodsetkowymi – w terminie wyznaczonym w umowie, to własność przedmiotu zabezpieczenia zostanie przeniesiona na przedsiębiorcę, który będzie upoważniony do jego sprzedaży. W ten sposób odzyska środki pieniężne pożyczone niewypłacalnemu klientowi⁶. Zdarza się, że lombard dopuszcza możliwość użytkowania zastawionego przedmiotu przez konsumenta⁷.

Konsumenckie pożyczki lombardowe mogą być udzielane wyłącznie przez przedsiębiorców prowadzących działalność lombardową, która jest regulowaną działalnością w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców⁸. Co więcej, KNF (Komisja Nadzoru Finansowego) prowadzi rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową⁹, a Inspekcja Handlowa kontroluje, czy lombardy przestrzegają przepisów ustawy o konsumenckich pożyczkach lombardowych¹⁰.

Czy można wziąć pożyczkę w lombardzie bez zastawu?

Nie, ponieważ ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej zobowiązuje strony umowy do określenia zabezpieczenia lombardowego, którym jest wyłącznie rzecz ruchoma. W tym przypadku funkcji zastawu nie może pełnić np. działka, dom czy mieszkanie. Pożyczka w lombardzie wymaga ustanowienia zastawu na ruchomym mieniu, które:

• jest własnością lub współwłasnością konsumenta,
• stanowi przedmiot wspólności majątkowej małżeńskiej.

Przedmiot zabezpieczenia lombardowego, np. biżuteria, dzieła sztuki, sprzęt RTV, odgrywa rolę zastawu wyłącznie w jednej umowie konsumenckiej pożyczki lombardowej. Jeśli pożyczkobiorca chciałby zawrzeć kolejną umowę z tym samym lub innym przedsiębiorcą, musiałby przedstawić inne zabezpieczenie¹¹.

Czy pożyczki pod zastaw są udzielane bez BIK?

Lombardy udzielające pożyczek pod zastaw na podstawie ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej nie są zobowiązane do weryfikacji klientów w BIK (Biurze Informacji Kredytowej) i biurach informacji gospodarczej, np. KRD (Krajowym Rejestrze Długów). Jeżeli konsument nie spłaci pożyczki pod zastaw w wyznaczonym terminie, przedmiot zabezpieczenia stanie się własnością przedsiębiorcy, który będzie upoważniony do jego sprzedaży. Tym sposobem odzyska udzielone środki pieniężne, a konsument nie będzie obarczony przeterminowanym zobowiązaniem finansowym.

Natomiast pożyczki bez BIK i KRD są oferowane przez podmioty pozabankowe, które ani nie oceniają rzetelnie zdolności kredytowej i historii kredytowej konsumentów, ani nie wymagają ustanowienia zastawu. To sprawia, że tymi ofertami są zainteresowane przede wszystkim osoby, które mają niespłacone zobowiązania finansowe i nie posiadają mienia, które mogłoby odegrać rolę zastawu.

Wobec tego istnieje duże ryzyko, że pożyczka nie zostanie spłacona, a konsument wpadnie w spiralę zadłużenia. Z tych względów nie warto zaciągać pożyczek bez BIK i KRD.

Czy pożyczki pod zastaw są bezpieczne?

Pożyczki pod zastaw są bezpieczne, jeśli są udzielane przez podmioty, które przestrzegają przepisów dotyczących pożyczek pod zastaw zwykły lub rejestrowy albo konsumenckich pożyczek lombardowych. Zweryfikuj, czy masz do czynienia z legalnie działającym przedsiębiorcą, oraz uważnie przeczytaj umowę pożyczki. Zdarza się, że firmy oferujące pożyczki pod zastaw stosują zawyżone opłaty oraz niekorzystne inne warunki dla klientów.

Niemniej pamiętaj, że pożyczki pod zastaw mogą być udzielane bez skrupulatnej oceny zdolności kredytowej i historii kredytowej konsumentów. To oznacza, że istnieje duże ryzyko niespłacenia zobowiązania finansowego i utraty przedmiotu zabezpieczenia. Niewypłacalność pożyczkobiorcy może doprowadzić do utraty cennego majątku.

Czy Provident udziela pożyczek zabezpieczonych zastawem?

Nie, Provident nie udziela pożyczek zabezpieczonych zastawem. Pożyczki w Providencie są dostępne dla osób, które:

• uzyskają pozytywną ocenę zdolności kredytowej,
• ukończyły 18 lat,
• mają polskie obywatelstwo i miejsce zamieszkania w Polsce,
• dysponują aktualnym dowodem osobistym, adresem e-mail i numerem telefonu komórkowego,
• uzyskują stałe, regularne dochody,
• mają indywidualny rachunek bankowy (w przypadku pożyczek udzielanych online).

Provident zweryfikuje, czy masz zastrzeżony numer PESEL. Jeśli tak, to musisz czasowo wycofać zastrzeżenie, np. za pomocą aplikacji mObywatel, aby móc zawrzeć umowę o pożyczkę.

Co zrobić, kiedy instytucje finansowe odmawiają Ci udzielenia pożyczki?

Decyzje wydawane przez rzetelnych pożyczkodawców są poparte skrupulatną analizą Twojej sytuacji finansowej. Powtarzające się odmowy wiążą się z dużym ryzykiem niespłacenia zobowiązania w terminie wyznaczonym w umowie. To sugeruje, że nawet jeśli otrzymasz konsumencką pożyczkę lombardową lub pożyczkę pod zastaw od innego podmiotu, prawdopodobnie będzie Ci trudno ją spłacić. W efekcie możesz utracić przedmiot zabezpieczenia.

Pamiętaj, aby odpowiedzialnie pożyczać pieniądze, czyli:

• unikaj zaciągania pożyczek na impulsywne, nieprzemyślane zakupy produktów lub usług, których tak naprawdę nie potrzebujesz,
• dostosuj pożyczkę do rzeczywistego wydatku, aby nie pożyczać nadprogramowej kwoty,
• przemyśl, czy w dłuższym okresie spłaty mogą wystąpić dodatkowe, sezonowe wydatki, które obciążą Twój budżet,
• nie wnioskuj o kolejne pożyczki, aby spłacić poprzednie, ponieważ zaryzykujesz, że wpadniesz w spiralę zadłużenia. Jeśli masz problemy z terminowym spłacaniem zobowiązania, jak najszybciej poinformuj pożyczkodawcę.

Źródła:
1. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-zastaw-na-prawach-jako-forma-zabezpieczenia-wierzytelnosci
2. http://www.kodekscywilny.pl/artykul,1687,6755,dwie-odmiany-zastawu.html
3. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zastaw-rejestrowy-i-rejestr-zastawow-16798012/art-2
4. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-3
5. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-2
6. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-25
7. https://pl.kruk.eu/klienci/poradnik/porady/lombard-co-to-jest-i-jak-dziala
8. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-37
9. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-38
10. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-43
11. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konsumencka-pozyczka-lombardowa-21851531/art-6