Pożyczka a podatki – czy musisz je zapłacić?

Pożyczkodawca a podatek dochodowy

Pierwszą kwestią podatkową wymagającą rozstrzygnięcia jest opodatkowanie podatkiem dochodowym. W tym zakresie ważnym rozróżnieniem jest to, czy jesteś pożyczkodawcą, czy pożyczkobiorcą. Od tego przede wszystkim uzależniona jest kwestia opodatkowania. Pożyczkobiorca nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, natomiast Pożyczkodawca, który przewidział odsetki od udzielonej kwoty, osiąga przychód podatkowy. Z tego tytułu musi rozliczyć się z Urzędem Skarbowym, dotyczy go tzw. podatek Belki (osoby prywatne), czyli 19% podatek dochodowy od osób fizycznych lub podatek dochodowy od osób prawnych (firmy). Ważną uwagą jest to, że podatek ten oblicza się tylko od przychodu (czyli głównie odsetek), a nie od całej kwoty. Bardzo istotne jest to, że w przypadku pożyczkodawców prywatnych opodatkowany przychód z odsetek nie jest obniżany o koszty uzyskania przychodu, a podatek płacony jest ryczałtowo.

Pożyczka od osoby prywatnej

Drugim zagadnieniem jest ewentualne opodatkowanie umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Co do zasady podatek ten ciąży na pożyczkobiorcy i wynosi 2% kwoty pożyczki, jednak nie podlegają opodatkowaniu pożyczki nieprzekraczające od jednego pożyczkodawcy łącznie 5.000 złotych w okresie trzech ostatnich lat. Jeżeli kwota pożyczki jest wyższa, wówczas pożyczkobiorca ma obowiązek zapłaty podatku i złożenia deklaracji PCC-3 i to w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki. Warto również zaznaczyć, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w naszym kraju, należy sporządzić umowę między pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą wówczas, gdy kwota pożyczki przekracza 500 zł. Niezłożenie odpowiedniej deklaracji PCC-3 może skutkować tym, że podczas kontroli US nałoży podatek wynoszący nawet 20%. Szczegóły na ten temat zawarte zostały w Ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku podatku PCC korzyści finansowe przynosi pożyczanie pieniędzy z najbliższego kręgu rodzinnego (np. między małżonkami, rodzeństwem, dziećmi itd.). Taka pożyczka nie podlega opodatkowaniu PCC. Warunkiem jest to, że musi być zawarta między osobami wspomnianymi w ustawie o PCC, strony powinny posiadać dowód jej przekazania oraz poinformować urząd skarbowy na właściwym formularzu.

Pożyczka pozabankowa nie wymaga podatku

W przypadku pożyczek od osób, które nie są członkami najbliższej rodziny, należy liczyć się z zapłaceniem odpowiedniego podatku PCC. Niepamiętanie o tym może doprowadzić do poważnych sankcji finansowych. Takiego ryzyka nie ma jednak w sytuacji zaciągania pożyczki od instytucji pozabankowej, która profesjonalnie zajmuje się tego typu usługami. Skorzystanie z usług instytucji pozabankowych jest zwolnione z PCC, jednak oczywiście należy liczyć się z innymi kosztami pożyczki.

Pożyczenie pieniędzy nie zawsze musi wiązać  się z kosztami dodatkowymi, takimi jak na przykład odsetki, prowizja i ubezpieczenie. Warto jednak sprawdzić, czy relacja ta nieobjęta jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a także, czy istnieje opcja zwolnienia z tego podatku.