Średnia krajowa 2023 – ile wynosi średnia płaca w Polsce?
Poziom wynagrodzeń w Polsce rośnie z roku na rok. Wynika to nie tylko z szybkiego rozwoju gospodarczego, ale także zmieniającej się inflacji. Ile wynosi średnia krajowa w 2023 roku? Sięga ona już ponad 7500 zł brutto. To wzrost aż o 12,6% względem poprzedniego roku. Sprawdź, jak obliczana jest ta wartość i jak wyglądała na przestrzeni lat!
Czym jest średnia krajowa?
To wskaźnik, który określa przeciętną wysokość wynagrodzenia w danym kraju. Obliczaniem przeciętnego wynagrodzenia w Polsce zajmuje się Główny Urząd Statystyczny. Analiza tego wskaźnika pozwala na ocenę przeciętnych zarobków Polaków. GUS aktualizuje statystyki raz w miesiącu oraz zbiorczo raz do roku.
Obliczając średnią krajową w 2023 r. i w innych latach GUS weryfikuje dochody osób zatrudnionych w firmach mających co najmniej 10 pracowników. Z tego względu w badaniach pomija się dużą grupę podatników.
Według danych z 2022 roku mikroprzedsiębiorstwa w Polsce stanowiły 97% wszystkich firm działających na rynku.1 Maksymalna liczba mikroprzedsiębiorców w Polsce w latach 2016-2021 wynosiła 2 355 639, natomiast liczba osób zatrudnionych w tym sektorze to 4 445 189.2
Średnia krajowa 2023 vs 2022 – jakie są różnice w wysokości wynagrodzeń?
Główny Urząd Statystyczny udostępnił dane na temat średniej krajowej w ramach Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21 kwietnia 2023 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w marcu 2023 r.
Zgodnie z danymi statystycznymi średnia krajowa w 2023 r. wynosi 7508,34 zł.3 Dla porównania średnia krajowa w marcu 2022 r. wynosiła 6665,64 zł.
Z udostępnianych danych można wywnioskować, że średnie płace w kraju dynamicznie rosną z roku na rok. Niestety okazuje się, że w praktyce Polacy zarabiają coraz mniej. Jak to możliwe? Wszystko za sprawą rosnącej inflacji, która przez pewien okres sięgnęła poziomu nawet 17,2%. Obecnie za zarobione pieniądze możemy kupić znacznie mniej towarów i usług, aniżeli w roku poprzednim.
Średnia płaca w Polsce – jak obliczyć ten wskaźnik?
Główny Urząd Statystyczny do ustalania średniej płacy w Polsce wykorzystuje prosty wzór matematyczny. Wszystkie wypłaty pracownicze uwzględnione w celach statystycznych trzeba dodać do siebie, a następnie podzielić otrzymaną sumę przez liczbę wypłat pieniężnych.
Obliczanie średniej krajowej budzi spore kontrowersje, szczególnie ze względu na sporą różnorodność wysokości płac. Doskonałym przykładem będzie przedsiębiorstwo handlowe składające się z 15 osób. Oto obliczenia dla przykładowych danych statystycznych.
● 10 handlowców zarabiających 5000 zł brutto miesięcznie,
● 4 osoby w zarządzie zarabiające 10 000 zł brutto miesięcznie,
● właściciel zarabiający 50 000 zł brutto miesięcznie.
Uwzględniając powyższe dane: (10 x 5000 + 4 x 10 000 + 50 000) / 15 = 9333,33 zł. To oznaczałoby, że średnia zarobków wynosi nieco ponad 9000 złotych, choć większość osób zatrudnionych w firmie nie osiąga takich dochodów. Na tym przykładzie doskonale widać, jak średnia krajowa w 2023 r. może odbiegać od realnych zarobków Polaków.
Przeciętne wynagrodzenie w 2023 r. w Polsce – jakie dane nie są uwzględniane do badania?
GUS do obliczania przeciętnego wynagrodzenia w 2023 r. oraz w latach poprzednich wykorzystuje wyłącznie ustawowo określone dane statystyczne. Do analiz nie są brane pod uwagę dochody pracowników w firmach zatrudniających do 9 osób. Pensje tej grupy roboczej najczęściej nie są wysokie i oscylują w granicach minimalnych zarobków w kraju.
Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. najniższa płaca od 1 lipca tego roku wyniesie 3600 zł brutto.4 To oznacza, że stawka godzinowa wyniesie 23,50 zł brutto.
Wskaźnik średniej krajowej nie jest zależny też od pensji pracujących w tzw. budżetówce. To oznacza, że do danych statystycznych nie uwzględnia się zarobków:
● policjantów,
● żołnierzy,
● strażaków,
● pracowników domów społecznych,
● urzędników skarbowych,
● pracowników sądownictwa.
A więc kogo dotyczy wskaźnik średniej krajowej 2023? Sektora pozostałych przedsiębiorstw, gdzie zatrudnione jest ponad 10 osób. Podstawowe dane wpływające na przeciętne wynagrodzenie w 2023 r. w Polsce to:
● zarobki brutto osób zatrudnionych w ramach umowy o pracę,
● nadwyżki finansowe w spółdzielniach,
● wypłaty z racji udziałów w zyskach spółki.
To jednak niewielka część ogółu osób aktywnych zawodowo. Dane statystyczne GUS nie obejmują też zarobków z jednoosobowej działalności gospodarczej, administracji publicznej, umowy cywilnoprawnej.
Średnie zarobki Polaków w 2023 r. – brutto/netto
Dane statystyczne GUS odnoszące się do średniej płacy w Polsce wskazują na zarobki brutto. Kwoty “na rękę” dla pracowników są znacznie niższe. Można przyjąć, że przeciętne wynagrodzenie w 2023 r. netto jest o ok. 25% niższe od kwoty brutto. Skąd taka różnica? Wpływ na znaczne pomniejszenie kwoty do wypłaty dla pracownika ma kilka czynników, a m.in.:
● składki emerytalne,
● składki zdrowotne,
● składki chorobowe,
● składki rentowe,
● podatek dochodowy.
Duże znacznie ma również próg podatkowy, na podstawie którego obliczany jest należny podatek do Urzędu Skarbowego. Po przekroczeniu kwoty 120 000,00 złotych brutto obowiązuje podatek w wysokości 35% od nadwyżki.5 To sprawia, że zarobki netto są jeszcze niższe.
Średnie wynagrodzenie w 2023 r. a realne zarobki Polaków
Statystyki GUS uwzględniające przeciętne wynagrodzenie w Polsce są prowadzone już od wielu lat. Niestety informacje przekazywane do opinii publicznej nie do końca są wiarygodne. W obliczeniach nie uwzględnia się kluczowych grup roboczych oraz mikroprzedsiębiorców, stanowiących siłę polskiego rynku pracy.
Najczęściej bogacą się właściciele firm i osoby na wyższych stanowiskach. Pracownicy fizyczni oraz o przeciętnych kwalifikacjach zarabiają sporo poniżej średniej krajowej 2023.6
Średnia krajowa, wzrost gospodarczy i inflacja – podsumowanie
W Polsce średnia krajowa rośnie z roku na rok. Wynika to głównie z mocnego wzrostu gospodarczego. Według danych GUS PKB wzrósł realnie w IV kwartale 2022 roku o 2%. W porównaniu do 2021 roku to aż o 6,5 pp mniej.6 Mimo to Polska stale się rozwija, a gospodarstwa domowe są coraz bogatsze.
Rosnąca średnia płaca w Polsce niestety nie ma obecnie przełożenia na status społeczny obywateli. Dlaczego? Otóż stale zmieniająca się inflacja powoduje, że mimo średniego wzrostu płac, ich wartość jest pochłaniana przez słabnącą wartość nabywczą pieniądza. Według danych NBP w marcu 2023 roku inflacja osiągnęła poziom 16,1%.6
Średnia krajowa w 2023 r. to tylko wskaźnik przedstawiający średnie zarobki określonej grupy Polaków. Niestety statystyki nie dotyczą wszystkich osób aktywnych zawodowo, a więc realne średnie wynagrodzenie w Polsce mogłoby okazać się o wiele niższe.
Bibliografia:
1. https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-o-stanie-sektora-maych-i-rednich-przedsibiorstw_13_10_2022.pdf
2. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/dzialalnosc-przedsiebiorstw-o-liczbie-pracujacych-do-9-osob-w-2021-roku,21,10.html
3. https://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/obwieszczenie-w-sprawie-przecietnego-miesiecznego-wynagrodzenia-w-sektorze-przedsiebiorstw-w-marcu-2023-roku,56,113.html
4. https://www.gov.pl/web/premier/rozporzadzenie-w-sprawie-wysokosci-minimalnego-wynagrodzenia-za-prace-oraz-wysokosci-minimalnej-stawki-godzinowej-w-2023-r
5. https://www.gov.pl/web/polski-lad/nizsze-podatki
6. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/wstepny-szacunek-produktu-krajowego-brutto-w-iv-kwartale-2022-roku,3,82.html
