Jak sprawdzić czy ktoś wziął na mnie kredyt lub pożyczkę?
Średnio co 35 minut dochodzi do próby wyłudzenia kredytu za pomocą skradzionych danych. To oznacza, że aż 40 osób dziennie znajduje się na celowniku oszustów, którzy usiłują pożyczyć nawet do 1,5 mln zł, podszywając się pod nowych i stałych klientów instytucji finansowych. Jak podaje Związek Banków Polskich, przestępcy podjęli prawie 4000 prób wyłudzeń opiewających na niemal 95 mln zł w II kwartale 2025 roku1. Co możesz zrobić, aby ograniczyć ryzyko zaciągnięcia kredytu na Twoje dane? Przeczytaj, jak zweryfikować, czy ktoś wziął lub próbował wziąć na Ciebie kredyt lub pożyczkę.
Instytucje finansowe są zobligowane do skrupulatnej weryfikacji klientów – zarówno pod kątem zdolności kredytowej, jak i tożsamości. Zanim podpiszesz umowę kredytu, kredytodawca musi mieć pewność, że jesteś osobą, za którą się podajesz. Dodatkowo powinien sprawdzić czy masz zdolność do spłaty zobowiązania finansowego z odsetkami oraz innymi opłatami w terminie.
Ponadto instytucje finansowe muszą weryfikować, czy klient ma zastrzeżony numer PESEL. W przypadku zastrzeżonego PESEL-u umowa kredytu lub pożyczki nie powinna zostać zawarta2. Jeśli zdarzy się, że umowa zostanie podpisana z oszustem, który podał zastrzeżony numer PESEL innej osoby, poszkodowany nie będzie musiał spłacać zadłużenia.
Niestety, nie wszyscy obywatele korzystają z tej możliwości ochrony. Co istotne, przestępcy usiłują zdobywać nie tylko dane z dowodu osobistego, ale także loginy i hasła do bankowości elektronicznej, aby zwiększyć szansę na udane wyłudzenie kredytu. Te informacje mogą zostać skradzione w wyniku ataku phishingowego lub ataku smishingowego przeprowadzanego przez oszustów podszywających się pod inne osoby, firmy czy instytucje.
Na szczęście dzięki świadomości wspomnianych zagrożeń, ostrożnym zachowaniu w internecie i korzystaniu z aplikacji (np. mObywatel) oraz raportów (np. raportu BIK) można zapobiec wzięciu kredytu lub pożyczki na nasze dane oraz wykryć próby wyłudzeń.
Dlaczego ktoś mógłby wziąć kredyt na nasze dane?
Jak ostrzega Fundacja Instytut Cyberbezpieczeństwa, dane poufne, nazywane także wrażliwymi, są głównym obiektem zainteresowania cyberprzestępców, którzy chcą ukraść tożsamość ofiary w celu osiągnięcia korzyści materialnych, np. wzięcia kredytu na czyjeś dane3. Specjaliści przestrzegają przed korzystaniem z publicznych hotspotów, np. logowaniem się do bankowości internetowej w kawiarni, ze względu na brak odpowiednich zabezpieczeń.
Co ważne, nawet jeżeli używasz wyłącznie prywatnej sieci w domu lub firmie, musisz zachować czujność, kiedy zamierzasz podać poufne dane na stronie internetowej. Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości przypomina, że cyberoszuści finansują reklamy w mediach społecznościowych, podszywając się nawet pod takie organy, jak ZUS, obiecując odbiorcom np. wyższą emeryturę4. Analogicznie działają przestępcy, którzy roztaczają przed internautami wizję drogich, gwarantowanych nagród w konkursach czy proponują pseudopożyczki, a tak naprawdę wyłącznie zbierają dane osobowe i wyłudzają bezzwrotne, drobne opłaty.
Jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko wzięcia kredytu i pożyczki na Twoje dane, pamiętaj, aby nie klikać linków w podejrzanych wiadomościach e-mail, SMS czy reklamach i nie podawać poufnych danych na stronach, które mogą okazać się spreparowane. W przypadku wątpliwości postaraj się skontaktować z firmą, organem lub instytucją, która jest rzekomym autorem danej oferty lub informuje Cię o konsekwencjach finansowych z tytułu rzekomo niezapłaconych rachunków czy podatków.
Kiedy można podejrzewać, że mogło dojść do przestępstwa na nasze konto?
O ile telefon z instytucji finansowej lub firmy windykacyjnej informującej Cię o niespłaconych ratach zobowiązania może być próbą oszustwa, o tyle może również świadczyć o zaciągnięciu kredytu lub pożyczki na Twoje dane. W takiej sytuacji warto skontaktować się z daną instytucją na własną rękę, aby uniknąć kradzieży tożsamości przez przestępców. Ponadto instytucja finansowa lub firma windykacyjna może Ci wysłać monit, czyli wezwanie do zapłaty zaległości.
Jeżeli otrzymasz niepokojącą informację o Twoim zadłużeniu, zaloguj się na konto w BIK, aby zweryfikować swoją historię kredytową. Zwróć także uwagę na scoring w BIK, czyli ocenę punktową, która sugeruje Twoją zdolność do spłaty zobowiązania finansowego. Nie widzisz zaskakujących zobowiązań w historii kredytowej, ale masz obniżony scoring? To może świadczyć o tym, że ktoś wielokrotnie składał wnioski o kredyty i pożyczki w Twoim imieniu, które – na szczęście – zostały odrzucone. W tej sytuacji możesz się skontaktować z podmiotami weryfikującymi Twój profil i powiadomić je o próbie oszustwa.
Co ważne, portal mObywatel.gov.pl umożliwia sprawdzenie, kto weryfikował, czy masz zastrzeżony numer PESEL. Zamówienie historii weryfikacji jest bezpłatne, a czas oczekiwania na raport online wynosi do 9 godzin. Możesz także wysłać pisemny wniosek na adres Ministerstwa Cyfryzacji, aczkolwiek czas oczekiwania na pismo wynosi ok. miesiąca.
Jak sprawdzić, czy ktoś wziął na mnie kredyt lub pożyczkę?
W każdej chwili możesz zweryfikować swoje aktywne zobowiązania bankowe i pozabankowe. Jak sprawdzić czy ktoś nie zawarł umowy o kredyt lub pożyczkę, wykorzystując Twoje dane osobowe? W tym celu warto wykorzystać:
- BIK (Biuro Informacji Kredytowej),
- BIG (Biuro Informacji Gospodarczej),
- KRD (Krajowy Rejestr Długów),
- ERIF (Biuro Informacji Gospodarczej).
Zgodnie z ustawą o biurach informacji gospodarczej pobranie raportu raz na pół roku o swoich zobowiązaniach finansowych jest bezpłatne. Instrukcję otrzymania bezpłatnego zestawienia Twoich zobowiązań finansowych z BIK-u znajdziesz w poradniku o historii kredytowej. Jeśli zależy Ci na częstszej weryfikacji, możesz wykupić np. odpowiedni pakiet na stronie BIK, aby pobierać nawet nielimitowaną liczbę raportów w ciągu roku. Dzięki temu rozwiązaniu uzyskasz także dostęp do tzw. alertów BIK, czyli powiadomień SMS o złożonych wnioskach kredytowych i pożyczkowych w Twoim imieniu, wpisach w rejestrze dłużników BIG InfoMonitor, a nawet wycieku Twoich danych do darknetu.
Czy na zdjęcie dowodu osobistego można wziąć kredyt?
Aktualny dowód osobisty jest niezbędny do złożenia wniosku o kredyt lub pożyczkę, ale nie jest wystarczającym dokumentem. Mimo wszystko należy zachować szczególną ostrożność w udostępnianiu dowodu osobistego osobom lub podmiotom trzecim. Pamiętaj, że rzekomy pracownik banku nie powinien Cię prosić o przesłanie zdjęcia lub skanu dowodu osobistego w trakcie rozmowy telefonicznej.
Jak zabezpieczyć się przed wyłudzeniem pożyczki lub kredytu na moje dane?
Weryfikowanie raportów w BIK oraz biurach informacji gospodarczej to nie wszystko. Istnieje co najmniej kilka dodatkowych sposobów, które mogą Cię ochronić przed zaciągnięciem kredytu lub pożyczki na Twoje dane.
- Pilnuj dokumentów osobistych – to podstawa. Zadbaj o bezpieczny sposób przechowywania dokumentu tożsamości, prawa jazdy i paszportu. Kieszonkowcy tylko czekają na okazję, aby ukraść Twoje dokumenty i spróbować wyłudzić pieniądze od banku lub firmy pożyczkowej.
- Zachowaj ostrożność w social mediach – bezwzględnie nie wrzucaj zdjęć swoich dokumentów do sieci. Pamiętaj, że żadna instytucja finansowa nie poprosi Cię o informacje z dowodu na Facebooku lub w Messengerze. Unikaj również otwierania podejrzanych linków, szczególnie klikania w reklamy, które obiecują wręcz niewiarygodne korzyści za minimum wysiłku, np. trzykrotnie wyższą emeryturę z ZUS lub kilka tysięcy złotych dochodu za banalnie proste czynności.
- Utwórz mocne hasła dostępowe – to szczególnie ważne w odniesieniu do aplikacji bankowych i kont w social mediach. Im mocniejsze hasło, tym mniejsze ryzyko, że cyberprzestępcy przeprowadzą udaną akcję wyłudzenia kredytu lub pożyczki.
- Korzystaj wyłącznie z zaufanych stron internetowych – dotyczy to zarówno zwykłych portali WWW, jak i stron instytucji finansowych. Nie podawaj poufnych danych w formularzach na stronach, które nie wzbudzają Twojego zaufania, np. ze względu na brak certyfikatu SSL.
- Nie udostępniaj nikomu danych logowania do bankowości elektronicznej i mobilnej – żaden pracownik banku nie poprosi ani o Twoje dane dostępowe, ani o zainstalowanie oprogramowania na Twoim urządzeniu.
- Zastrzeż dowód osobisty – to rozwiązanie jest właściwe nie tylko w przypadku skradzionego lub zgubionego dokumentu. Jeśli ktoś weźmie kredyt lub pożyczkę na Twoje dane, natychmiast zastrzeż dowód, aby uniemożliwić oszustom dalsze wykorzystywanie Twojej tożsamości.
- Zgłoś zastrzeżenie kredytowe – dzięki zastrzeżeniu kredytowemu w BIK poinformujesz instytucje finansowe, że nie mogą podpisać żadnej umowy kredytowej lub pożyczkowej na Twoje dane. Uwaga – usługa działa w przypadku instytucji, które przystąpiły do systemu zastrzeżeń. Aktualną listę znajdziesz na stronie BIK.
Jak sprawdzić, czy ktoś ma kredyt?
Nie istnieje system, który umożliwia każdej osobie swobodne sprawdzenie zobowiązań finansowych dowolnego konsumenta lub przedsiębiorstwa. Historie kredytowe w BIK są objęte tajemnicą bankową. To oznacza, że te dane są udostępniane wyłącznie uprawnionym instytucjom finansowym i organom. Jedynie upoważnienie notarialne pozwala na sprawdzenie zobowiązań finansowych innej osoby w BIK. W szczególnych przypadkach można weryfikować tzw. rejestry dłużników, o których przeczytasz więcej w poradniku: Lista dłużników – czy można sprawdzić imiona i nazwiska?
Czy można wziąć kredyt lub pożyczkę na inną osobę?
Nie, wzięcie kredytu lub pożyczki na dane innej osoby jest nielegalne. Przepisy dopuszczają wyłącznie takie rozwiązania, jak pożyczkę z współkredytobiorcą lub pożyczkę z poręczycielem. Czym się różnią te formy? Współkredytobiorca ma dostęp do środków pieniężnych wypłaconych przez instytucję finansową i jest zobowiązany cały czas do spłacania zobowiązania – niezależnie od sytuacji finansowej drugiego kredytobiorcy. Poręczenie to forma zabezpieczenia dla banku lub firmy pożyczkowej na wypadek braku spłat ze strony klienta. Poręczyciel, tzw. żyrant, musi spłacać zobowiązanie za dłużnika, który z różnych powodów nie jest w stanie dłużej regulować rat. Zarówno współkredytobiorca, jak i gwarant muszą wyrazić zgodę na podpisanie umowy, przejść weryfikację tożsamości oraz otrzymać pozytywną ocenę zdolności kredytowej.
Co zrobić, kiedy odbiorę telefon o wzięciu kredytu lub pożyczki na moje dane?
Jeśli otrzymasz telefon o próbie zaciągnięcia kredytu lub pożyczki na Twoje dane, możesz mieć do czynienia z vishingiem (voice phishingiem) oraz spoofingiem, czyli podszywaniem się oszustów pod pracowników instytucji finansowej w celu uzyskania korzyści materialnej Twoim kosztem. Co ważne, przestępcy wykorzystują technologie, które umożliwiają imitowanie prawdziwych numerów telefonów, np. infolinii banku. Niestety, nie wszystkie aplikacje bankowe pozwalają na zweryfikowanie danych rzekomego pracownika. Jeśli Twój rozmówca informuje Cię, że należy podjąć natychmiastową akcję w związku z próbą zaciągnięcia kredytu na Twoje dane, nieautoryzowanym przelewem lub innym niepokojącym ryzykiem, postaraj się zachować spokój i nie podejmować pochopnych kroków.
Nie podawaj żadnych danych przez telefon – numeru PESEL, numeru dowodu osobistego czy danych logowania do bankowości elektronicznej i mobilnej. Nie zgadzaj się także na zainstalowanie oprogramowania na smartfonie. Najlepiej rozłącz się, sprawdź numer infolinii na stronie banku i zadzwoń, aby opowiedzieć o sytuacji. Pamiętaj, że wszelkie incydenty cyberbezpieczeństwa należy zgłaszać na stronie CERT Polska.
Jak udowodnić, że oszust wziął kredyt lub pożyczkę na moje dane?
Jeżeli wykryjesz zaciągnięcie kredytu lub pożyczki na Twoje dane, jak najszybciej skontaktuj się z instytucją finansową, aby złożyć reklamację. Udaj się także na najbliższy komisariat, aby złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zarówno instytucja finansowa, jak i policja powinna Ci udzielić informacji o następnych krokach. W przypadku trudności z komunikacją z instytucją finansową, a nawet odmową unieważnienia umowy o kredyt, która została zawarta bez Twojej wiedzy i zgody, sięgnij po profesjonalną pomoc prawną.
Podsumowanie
Chociaż instytucje finansowe stosują rygorystyczne procedury, a regulacje prawne utrudniają posługiwanie się skradzioną tożsamością, to oszuści nie rezygnują z prób wzięcia kredytów i pożyczek na czyjeś dane. Statystycznie cyberprzestępcy podejmują nawet kilkadziesiąt prób wyłudzeń zobowiązań finansowych dziennie. Dzięki świadomości zagrożeń, ostrożności w sieci i korzystaniu z takich rozwiązań, jak zastrzeżenie numeru PESEL czy alerty BIK, możesz zmniejszyć ryzyko zaciągnięcia kredytu lub pożyczki na Twoje dane.
Źródła:
1. https://zbp.pl/Aktualnosci/Wydarzenia/Raport-infoDOK-o-sytuacji-w-II-kwartale-2025-r
2. https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie
3. https://instytutcyber.pl/encyklopedia/dane-poufne/
4. https://www.facebook.com/POLICJA.CBZC/posts/pfbid0ELPxiQvK8C2FwaG5avwEjLDBXDmc1nvMx4TZiKy6eDrFPKJKnEvadiJfkpAuuzvJl
5. https://uodo.gov.pl/pl/138/3854
