Kredyt a pożyczka – różnice i podobieństwa

Pożyczka, kredyt konsumencki i kredyt bankowy – definicje

Pożyczkę definiuje art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Podmiot, który udziela pożyczki, przenosi na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Rzeczy oznaczone co do gatunku to rzeczy określone według cech rodzajowych, takich jak waga, ilość, miara czy typ (np. 50 litrów benzyny). Są zamienne i nie mają indywidualnych cech, jak rzeczy oznaczone co do tożsamości (np. konkretny obraz). Osoba, która bierze pożyczkę, zwraca tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i jakości. Zgodnie z art. 720 § 2 k.c. pożyczka przekraczająca 1000 zł wymaga formy dokumentowej, np. pisemnej umowy albo wiadomości e-mail. W przypadku pożyczek poniżej 1000 zł umowa ustna jest dopuszczalna, choć dla celów dowodowych warto ją spisać.

Kolejnym pojęciem, które warto przywołać, jest kredyt konsumencki. Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt opiewający na nie więcej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie obcej, który kredytodawca – w zakresie swojej działalności gospodarczej – udziela lub zobowiązuje się udzielić konsumentowi. Zgodnie z art. 5 pkt 2 ustawy kredytodawcą jest przedsiębiorca, który w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej udziela kredytu konsumentowi lub zobowiązuje się do jego udzielenia. To oznacza, że kredytu konsumenckiego mogą udzielać jedynie instytucje finansowe, takie jak banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i), firmy pożyczkowe oraz inne podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie przepisów prawa.

W przeciwieństwie do umowy pożyczki, która jest ogólnie uregulowana w Kodeksie cywilnym, umowa o kredyt konsumencki podlega bardziej szczegółowym regulacjom wynikającym z ustawy o kredycie konsumenckim. Wynika to z faktu, że stronami umowy są konsument, czyli podmiot z reguły słabszy ekonomicznie i prawnie, oraz przedsiębiorca, czyli profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego. Aby zapewnić konsumentowi odpowiednią ochronę, przepisy nakładają na kredytodawcę szereg wymogów formalnych oraz obowiązków informacyjnych.

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim pojęcie „kredyt konsumencki" obejmuje zarówno kredyty bankowe, jak i pożyczki udzielane przez firmy pożyczkowe, pod warunkiem że ich kwota nie przekracza 255 550 zł i są udzielane konsumentowi. W praktyce można spotkać się z określeniem „pożyczka” w odniesieniu do kredytu konsumenckiego, ale z prawnego punktu widzenia nie są to synonimy.

Kolejną definicją, którą należy przywołać, jest umowa kredytu w rozumieniu ustawy Prawo bankowe. Art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe definiuje kredyt jako umowę zawartą pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Bank udostępnia kredytobiorcy środki pieniężne na ustalony cel i na czas określony w umowie, a kredytobiorca zobowiązuje się do:

• korzystania ze środków zgodnie z warunkami opisanymi w umowie,
• spłaty kredytu z odsetkami w wyznaczonych terminach,
• opłacenia prowizji od udzielonego kredytu.

W tym artykule porównujemy kredyt bankowy i kredyt konsumencki (potocznie nazywany pożyczką). Dla uproszczenia przyjmujemy , że kredyt bankowy określamy jako „kredyt”, a kredyt konsumencki – jako „pożyczkę”. Warto jednak zaznaczyć, że chodzi tu o pożyczki udzielane przez instytucje finansowe, regulowane ustawą o kredycie konsumenckim, a nie o pożyczki prywatne na podstawie Kodeksu cywilnego.

Podobieństwa między kredytem a pożyczką

Zarówno kredyt bankowy, jak i pożyczka udzielona np. przez firmę pożyczkową są formami podreperowania budżetu, dostępnymi dla pełnoletnich osób. Kredytobiorcy oraz pożyczkobiorcy muszą mieć m.in. stałe źródło dochodu oraz zdolność kredytową umożliwiającą im spłatę zobowiązania z odsetkami według harmonogramu dołączonego do umowy. Kolejna wspólna cecha kredytu i pożyczki to obowiązek terminowej spłaty – najczęściej z odsetkami. Ponadto przepisy określają maksymalne oprocentowanie kredytów i pożyczek.

Co ważne, informacje o spłatach rat kredytów i pożyczek są gromadzone w BIK-u (Biurze Informacji Kredytowej), które przechowuje dane pozytywne (o terminowym spłacaniu rat) oraz negatywne (o opóźnionych i zaległych spłatach). Na ich podstawie powstaje historia kredytowa wpływająca na wiarygodność kredytobiorców i pożyczkobiorców. Co do zasady, im więcej pozytywnych informacji obejmuje Twoja historia kredytowa, tym większą szansę masz na uzyskanie finansowania.

Jeśli nie będziesz terminowo spłacać kredytu lub pożyczki, a na dodatek opóźnienia będą występować cyklicznie, poniesiesz negatywne konsekwencje. Instytucja finansowa naliczy odsetki za opóźnienie w spłacie oraz przekaże informacje do BIK-u oraz wybranych BIG-ów, czyli biur informacji gospodarczej, np. KRD. Co więcej, kredytodawcy i pożyczkodawcy mogą wejść na drogę sądową oraz dążyć do egzekucji komorniczej.

Przeczytaj też: Wyłudzenie kredytu lub pożyczki – jak się zabezpieczyć?

Różnice między kredytem a pożyczką

Najważniejsze różnice między kredytem w rozumieniu prawa bankowego a pożyczką udzielaną przez instytucję finansową dotyczą:

• podstawy prawnej,
• instytucji udzielających finansowania,
• procesu wnioskowania,
• maksymalnej kwoty finansowania,
• formy i warunków umowy,
• celu finansowania,
• zasad spłaty.

Kto udziela kredytu, a kto pożyczki?

Jak wspomnieliśmy na początku artykułu, kredytów bankowych w rozumieniu ustawy Prawo bankowe udzielają wyłącznie banki. Jeśli mamy do czynienia z kredytem konsumenckim w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, takie produkty są oferowane nie tylko przez banki, ale również przez inne uprawnione instytucje finansowe, w tym firmy pożyczkowe i SKOK-i. Pamiętaj, że zarówno umowa o kredyt, jak i umowa pożyczki może spełniać warunki umowy o kredyt konsumencki określone we wspomnianych wcześniej przepisach.

Pożyczki, które nie stanowią kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, są regulowane przez Kodeks cywilny. Mogą ich udzielać osoby prywatne.

Pożyczka online „bezProvizji” (RRSO 29,01%) od Providenta jest objęta ustawą o kredycie konsumenckim. Nowi klienci, którzy chcą zaciągnąć pierwszą pożyczkę w Providencie, mogą ubiegać się o Pożyczkę „naChwile” (RRSO 0%), czyli do 4000 zł na maksymalnie 61 dni. RRSO 0% oznacza, że w tym terminie nowi klienci spłacają tę samą kwotę, którą pożyczyli – bez żadnych odsetek i prowizji.

Proces wnioskowania o kredyt i pożyczkę – podobieństwa i różnice

Kredytodawcy i pożyczkodawcy weryfikują klientów w BIK-u (Biurze Informacji Kredytowej) oraz BIG-ach (biurach informacji gospodarczej), a klienci mogą otrzymać pożyczki online w 15 minut po otrzymaniu pozytywnej decyzji kredytowej.

Jeżeli chcesz złożyć wniosek o pożyczkę „naChwile” (RRSO 0% dla nowych klientów) w Providencie, musisz mieć aktualny dowód osobisty, dokument potwierdzający dane adresowe oraz dokument potwierdzający dochody. Usługa szybkiej weryfikacji tożsamości pozwala na sprawdzenie, czy pożyczkobiorca jest osobą, za którą się podaje, oraz historii transakcji płatniczych na rachunku bankowym. Dzięki temu rozwiązaniu pożyczkodawca może określić realny stosunek Twoich dochodów do wydatków na utrzymanie gospodarstwa domowego. Warunkiem udzielenia pożyczki jest pozytywny wynik oceny zdolności kredytowej.

Kiedy będziesz wnioskować o kredyt lub pożyczkę w banku, może się okazać, że instytucja finansowa zaproponuje Ci otworzenie konta bankowego w zamian za niższe oprocentowanie. Co ważne, jeśli na nowo otwarty rachunek nie wpłynie zadeklarowane wynagrodzenie, kredytodawca może podwyższyć oprocentowanie zobowiązania o wartość określoną w umowie, np. 0,4 punktu procentowego.

Ponadto nie każdy kredyt i pożyczka od banku są dostępne online. W niektórych przypadkach złożenie wniosku i podpisanie umowy wymaga udania się do placówki stacjonarnej.

Pamiętaj, że zastrzeżony PESEL uniemożliwia wzięcie kredytu lub pożyczki.

Maksymalna kwota finansowania

Aby kredyt spełniał warunki kredytu konsumenckiego, nie może on przekraczać 255 550 zł. Minimalna i maksymalna kwota finansowania jest określana przez banki i firmy pożyczkowe, np. Pożyczka online „bezProvizji” (RRSO 29,01%) od Providenta umożliwia pożyczenie od 1000 zł do 30 000 zł. Banki pożyczają z reguły wyższe kwoty.

Umowa kredytu a umowa pożyczki

Umowa kredytowa (zarówno w przypadku kredytu bankowego, jak i konsumenckiego) dotyczy wyłącznie środków pieniężnych. Umowa kredytu bankowego zawierana jest na piśmie, natomiast umowa o kredyt konsumencki powinna posiadać formę pisemną.

Co powinna zawierać umowa o pożyczkę? Instytucja finansowa musi przedstawić Ci wzór umowy o kredyt konsumencki, który jest zgodny z art. 30 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

Cel kredytu a cel pożyczki

Kredyty i pożyczki gotówkowe są udzielane na dowolne cele – nie trzeba ich określać we wniosku lub w umowie.

Zobowiązaniem celowym jest np. kredyt hipoteczny, który pokrywa koszt wykończenia mieszkania, zakupu działki budowlanej czy budowy domu jednorodzinnego. Co ważne, pożyczka hipoteczna pokrywa dowolne wydatki. Nazwa tego produktu wynika z obowiązkowego zabezpieczenia w formie nieruchomości. Jej wartość wpływa na maksymalną wysokość pożyczki hipotecznej.

Specyficznym produktem bankowym jest także kredyt konsolidacyjny, który scala co najmniej dwa zobowiązania finansowe w jedno, wydłużając okres spłaty i obniżając comiesięczną ratę. To rozwiązanie pozwala uniknąć spirali zadłużenia, czyli sytuacji, w której jeden kredyt jest spłacany kolejnym.

Koszty kredytu a koszty pożyczki

Główna różnica między kosztami kredytu a pożyczki dotyczy RRSO, czyli Rocznej Rzeczywistej Stopy Oprocentowania. Pożyczka jednak nie zawsze musi być odpłatna - w takim przypadku zwracasz tę samą kwotę, którą pożyczysz, o ile nie przekroczysz terminu spłaty. Wówczas RRSO wynosi 0%. Zazwyczaj jednak pożyczki udzielne konsumentom są odpłatne. Instytucje finansowe mogą pobierać:

• prowizję za udzielenie finansowania,
• opłatę przygotowawczą z tytułu czynności związanych z zawarciem umowy, np. przyjęciem i weryfikacją wniosku,
• odsetki naliczane od kapitału według stałego lub zmiennego oprocentowania,
• marżę bankową stanowiącą część oprocentowania, np. kredytu hipotecznego- w przypadku banków,
• inne koszty, jeśli ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

Ponadto banki udzielające kredytów hipotecznych mogą naliczać kredytobiorcom opłaty za wcześniejszą spłatę zobowiązania, które są przewidziane w ustawie o kredycie hipotecznym. Pamiętaj, aby przed zawarciem umowy kredytu lub umowy pożyczki zapoznać się z aktualną wysokością kosztów, w tym tabelą opłat i prowizji.

Zasady spłaty kredytu a zasady spłaty pożyczki

Umowa kredytu bankowego oraz umowa pożyczki (kredytu konsumenckiego) określają zasady spłaty zobowiązania finansowego – zwykle w formie rat przelewanych na rachunek wskazany przez instytucję finansową. Jeżeli uzyskasz pożyczkę Dopasowaną na raty miesięczne (RRSO 57,29%) lub pożyczkę Dopasowaną na raty tygodniowe (RRSO 59,34% ) w Providencie, możesz spłacać zobowiązanie gotówką, którą wręczysz Doradcy Klienta podczas wizyt w Twoim miejscu zamieszkania.

Pamiętaj, że opóźnienia w spłacie zobowiązują Cię do zapłacenia odsetek za zwłokę. Jeśli podejrzewasz, że nie uda ci się uregulować najbliższych rat w terminach wyznaczonych w harmonogramie, powiadom kredytodawcę lub pożyczkodawcę o problemie. Instytucja finansowa powinna ci przedstawić dostępne rozwiązania, np. okresową przerwę w spłacie.

Dowiedz się więcej: Przedawnienie roszczenia wynikającego z umowy pożyczki – kiedy następuje?

Jakie wymagania trzeba spełnić, aby wziąć kredyt lub pożyczkę?

Wymogi wobec klientów banków i firm pożyczkowych dotyczą przede wszystkim:

• pozytywnego wyniku zdolności kredytowej, która umożliwia terminową spłatę zobowiązania z odsetkami,
• pełnej zdolności do czynności prawnych,
• stałego miejsca zamieszkania w Polsce,
• ukończenia 18. roku życia,
• stałego źródła dochodów,
• posiadania ważnego dowodu osobistego, konta bankowego, numeru telefonu komórkowego i adresu e-mail,
• dobrej historii kredytowej.

Co prawda możesz uzyskać kredyt albo pożyczkę, nie mając historii kredytowej, aczkolwiek będziesz mieć niższą wiarygodność kredytową niż osoba, która spłacała regularnie różne zobowiązania finansowe. Jak sprawdzić zdolność kredytową i historię kredytową? Wystarczy pobrać raport BIK, który przedstawia Twoje dotychczasowe zobowiązania oraz ocenę punktową.

Kredyt czy pożyczka – co wybrać?

Wybór między kredytem a pożyczką zależy od wielu czynników, w tym Twojej zdolności kredytowej oraz celu finansowania. Im wyższa kwota zobowiązania, tym prawdopodobnie dłuższy okres spłaty i większe koszty ze względu na wielomiesięczne naliczanie odsetek.

Jeżeli potrzebujesz maksymalnie kilku tysięcy złotych na niespodziewany wydatek, np. leczenie zwierzęcia domowego czy naprawę samochodu, rozważ pożyczkę gotówkową. Wysoka zdolność kredytowa umożliwi Ci pożyczenie nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych na gruntowny remont mieszkania czy zakup samochodu z drugiej ręki.

Zanim złożysz wniosek o pożyczkę lub kredyt, zapoznaj się z dokumentami (w tym wzorem umowy oraz tabelą opłat i prowizji) oraz porównaj RRSO. Pamiętaj, że porównywanie kosztów pożyczki i kredytu ma sens, jeśli oba produkty mają te same parametry – kwotę finansowania i okres spłaty.

Istnieją też alternatywne formy finansowania, np. karta kredytowa Provi Sm@rt (RRSO 81,91%) z odnawialnym limitem kredytowym do 10 000 zł. Dzięki karcie kredytowej możesz pokrywać bieżące wydatki, np. zakupy w sklepach internetowych i stacjonarnych.

Jak się przygotować do złożenia wniosku o kredyt lub pożyczkę?

Zanim złożysz wniosek o kredyt gotówkowy lub pożyczkę gotówkową, sprawdź, czy znasz zasady odpowiedzialnego pożyczania. Kiedy zaskoczy Cię nieprzewidziany wydatek, zastanów się, czy możesz go pokryć za pomocą oszczędności. Jeśli wolisz nie naruszać poduszki finansowej, np. ze względu na warunki lokaty w banku, zorientuj się, czy możesz złożyć wniosek o pożyczkę krótkoterminową z RRSO 0%. Dzięki temu rozwiązaniu spłacisz tę samą kwotę, którą pożyczysz – bez odsetek, oczywiście pod warunkiem terminowej spłaty.

Zaciągnięcie każdego zobowiązania finansowego powinno być przemyślane. Powstrzymaj się od impulsywnych zakupów produktów, których tak naprawdę nie potrzebujesz. Jeśli planujesz złożyć wniosek o pożyczkę długoterminową, zastanów się, czy okresowe zwiększenie wydatków (np. przed rozpoczęciem roku szkolnego lub świętami Bożego Narodzenia) może wpłynąć na Twoją zdolność do terminowego regulowania rat. Ich wysokość jest determinowana przez m.in. okres spłaty, dlatego weź pod uwagę Twoje możliwości finansowe w poszczególnych miesiącach w ciągu roku. Pamiętaj również, aby zapoznać się z umową pożyczki, która określa obowiązki i prawa obu stron.

Reprezentatywny przykład dla Pożyczki Dopasowanej tygodniowej w Gotówce: Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 59,34% całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 7 000 zł, całkowita kwota do zapłaty 10 242,96 zł, oprocentowanie stałe 16,50%, całkowity koszt kredytu 3 242,96 zł (w tym: prowizja 559,40 zł, opłata przygotowawcza 40 zł, opłata za elastyczny plan spłat 1305,29 zł, odsetki 1338,27 zł), 89 tygodniowych rat równych w wysokości 113,82 zł, ostatnia 90 tygodniowa rata w wysokości 112,98 zł. Kalkulacja została dokonana na dzień 03.07.2025 r. na reprezentatywnym przykładzie Pożyczki Dopasowanej.

Reprezentatywny przykład dla Pożyczki Dopasowanej miesięcznej w Gotówce / na Konto: Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 57,29% całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 5 000 zł, całkowita kwota do zapłaty 7 021,04 zł, oprocentowanie stałe 16,50%, całkowity koszt kredytu 2 021,04 zł (w tym: prowizja 361,65 zł, opłata przygotowawcza 40 zł, opłata za elastyczny plan spłat 843,85 zł, odsetki 775,54 zł), 17 miesięcznych rat równych w wysokości 390,06 zł, ostatnia 18 miesięczna rata w wysokości 390,02 zł, Kalkulacja została dokonana na dzień 03.07.2025 r. na reprezentatywnym przykładzie Pożyczki Dopasowanej.

Oferta produktowa pożyczka „naChwile” jest dostępna od 19.09.2024 r. dla nowych klientów i dotyczy pożyczki przez internet o całkowitej kwocie pożyczki od 500 zł do 4000 zł spłacanej w jednej racie. Warunkiem udzielenia pożyczki jest pozytywny wynik oceny zdolności kredytowej konsumenta. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 0,00%, całkowita kwota kredytu 1500 zł, całkowita kwota do zapłaty 1500 zł, oprocentowanie stałe 0%, całkowity koszt kredytu 0 zł. Jedna rata w wysokości 1500 zł, umowa zawierana jest na 61 dni. Kalkulacja z dnia 25.03.2025 r. na reprezentatywnym przykładzie pożyczki „naChwile”.

Oferta produktowa pożyczka „bezProvizji” jest dostępna od 19.03.2025 r. i dotyczy pożyczki przez internet o całkowitej kwocie pożyczki od 1000 zł do 30 000 zł, spłacanej w 12, 18, 24, 36, 44 lub 48 ratach miesięcznych. Liczba możliwych rat jest zależna od wybranej całkowitej kwoty pożyczki. Warunkiem udzielenia pożyczki jest pozytywny wynik oceny zdolności kredytowej konsumenta. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 29,01%, całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 7000 zł, całkowita kwota do zapłaty 8512,03 zł, oprocentowanie stałe 15%, całkowity koszt kredytu 1512,03 zł (w tym: prowizja 0 zł, opłata przygotowawcza 40 zł, opłata za elastyczny plan spłat 611 zł, odsetki 861,03 zł), 17 miesięcznych równych rat w wysokości 472,90 zł i ostatnia, 18. rata w wysokości 472,73 zł. Kalkulacja z dnia 19.03.2025 r. na reprezentatywnym przykładzie pożyczki „bezProvizji”.

Reprezentatywny przykład dla karty kredytowej Provi Sm@rt: Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO) wynosi 81,91%, całkowita kwota kredytu 4 500 zł, całkowita kwota do zapłaty 6128,59 zł, oprocentowanie stałe 17%, całkowity koszt kredytu 1628,59 zł (w tym: opłaty miesięczne 1212,75 zł, odsetki 415,84 zł), 10 miesięcznych równych rat w wysokości 557,15 zł, ostatnia 11 miesięczna rata w wysokości 557,09 zł. Kalkulacja została dokonana na dzień 03.07.2025 r. na reprezentatywnym przykładzie Karty kredytowej Provi Sm@rt. Do obliczenia powyższych parametrów przyjęto, że limit kredytowy w ramach Karty kredytowej Provi Sm@rt w wysokości 4 500 zł został wykorzystany jednorazowo w całości poprzez dokonanie transakcji przy użyciu karty kredytowej.